Γιάννενα: Το αποκριάτικο έθιμο με την αρκούδα που ευτυχώς απαγορεύτηκε

Οι παλιότεροι στα Γιάννενα θα το θυμούνται και οι νεότεροι ίσως έχουν ακούσει για το έθιμο με την αρκούδα που περιφερόταν και ουσιαστικά βασανιζόταν στους δρόμους κυρίως τις Απόκριες και όχι μόνο.

Πρόκειται για μια συνηθισμένη παράσταση που γινόταν σε πολλές επαρχιακές πόλεις, και έτσι και στα Γιάννενα αλλά ακόμη και στην Αθήνα. Ο λεγόμενος αρκουδιάρης έβγαινε με μια δεμένη αρκούδα στους δρόμους με σκοπό να ψυχαγωγήσει (άρα πώς να διασκεδάσεις βλέποντας έτσι ένα ζώο;) τον κόσμο. Κρατούσε ο αρκουδιάρης ένα ντέφι και η αρκούδα έπρεπε να χορεύει στο σκοπό του. Εκτός όμως από αυτό ακολουθούσε και μια… εκπαίδευση όπως την παρουσίαζαν:

Αρχικά άνοιγαν ένα λάκκο και έριχναν μέσα αναμμένα κάρβουνα. Έπειτα τα σκέπαζαν με μια χοντρή λαμαρίνα. Όταν, λοιπόν, η λαμαρίνα ζεσταινόταν έφερναν την αρκούδα δεμένη κοντά και όταν την ανέβαζαν στη λαμαρίνα παίζανε το ντέφι. Το αποτέλεσμα ήταν η αρκούδα να καίγεται και να μην μπορεί να φύγει αφού ήταν δεμένη. Έτσι ανασήκωνε εναλλάξ τα πόδια. Από τη συνεχή επανάληψη του να σηκώνει πότε το ένα πόδι και πότε το άλλο, κάθε φορά  που η αρκούδα άκουγε το ντέφι (αντανακλαστικά) επαναλάμβανε τις κινήσεις που έκανε πάνω στη καυτή λαμαρίνα.

Αυτό γινόταν συχνά τις Απόκριες αλλά και σε διάφορες γιορτές και αργίες όταν ευτυχώς τη δεκαετία του ’70 απαγορεύτηκε. Παρ’ όλα αυτά σε κάποιες χώρες των Βαλκανίων μπορεί να συναντήσει κανείς κάτι παρόμοιο.

Κεντρική φωτογραφία: Καραβατιά το 1955, λήψη Απόστολος Βερτόδουλος