Κομπογιαννίτες γιατροί: Ποιοι ήταν οι Ηπειρώτες από τους οποίους «γεννήθηκε» το παρατσούκλι

Οι Κομπογιαννίτες γιατροί είναι μια φράση που χάνεται στα βάθη των ετών και τη λέμε πλέον για τους γιατρούς που εξαπατούν τον κόσμο.

Είναι αυτοί που με τεχνάσματα παριστάνουν τους γιατρούς αλλά δεν είναι. Από πού προήλθε όμως αυτό το παρατσούκλι και τι σχέση έχει με τους Ηπειρώτες; Κι όμως Ηπειρώτες ήταν αυτοί από τους οποίους «γεννήθηκε» αυτό το παρατσούκλι. Και συγκεκριμένα ήταν οι λεγόμενοι Βικογιατροί ή αλλιώς οι γιατροί του Ζαγορίου.

Οι Κομπογιαννίτες γιατροί, λοιπόν, ήταν οι ξακουσμένοι αυτοδίδακτοι γιατροί από το Ζαγόρι, γνωστοί και με άλλα ονόματα, όπως Ματσουκάδες, Βικογιατροί, Σακκουλαραίοι, Κα-ταφιανοί, Ζαγοριανοί. Πώς έγιναν τόσο γνωστοί; Οι κομπογιαννίτες ήταν πολλοί ξακουστοί για τις καταπληκτικές επιτυχίες τους, με την ιατρική ικανότητα τους και η φήμη τους έφτασε μέχρι τα σουλτανικά παλάτια. Ήταν όπως είπαμε αυτοδίδακτοι και αυτού του είδους η τέχνη που είχαν αναπτύξει περνούσε από γενιά σε γενιά. Ήταν έφιπποι πήγαιναν από χωριά σε χωριά και κυρίως γιάτρευαν με βότανα που μάζευαν από τη χαράδρα του Βίκου.

Χαρακτηριστικό είναι ότι κατά τον 18ο και τον 19ο αιώνα η φήμη τους είχε απλωθεί σε όλες τις βαλκανικές χώρες και τη Mικρά Aσία. Εφτασαν δε στο σημείο να κατέχουν πολύ υψηλά αξιώματα ως ιατρικοί σύμβουλοι των σουλτάνων. Κάτι τέτοιο ίσχυε με τον καταγόμενο από το Kαπέσοβο Πασχάλογλου. Ο ίδιος έβγαλε χρήματα όχι μόνο ως γιατρός, αλλά και μυστικοσύμβουλος των σουλτάνων Aμπντούλ Xαμίτ A΄, Σουλεϊμάν Γ΄, Mουσταφά Δ΄ και Mαχμούτ B΄.

Οι εμπειρικοί γιατροί του Ζαγορίου διέπρεψαν τα χρόνια πριν και μετά την Επανάσταση του 1821 και κατά μία παράδοση ασκούσαν το έργο τους από το 1690.

Γιατί ονομάστηκαν Κομπογιαννίτες γιατροί; 

Η μία εκδοχή αναφέρει ότι οι Κομπογιαννίτες γιατροί συνέλεγαν βότανα από τη χαράδρα του Βίκου και τα χορηγούσαν στους ασθενείς. Τα φύλαγαν σε μεγάλα μαντήλια δεμένα με κόμπο. Η άλλη και επικρατέστερη εκδοχή αναφέρει ότι ονομάστηκαν κομπογιαννίτες από το «κόμπος», που σημαίνει απάτη, και το συνθετικό Iωαννίτης.

Οι Κομπογιαννίτες γύριζαν παντού έφιπποι και πάντοτε είχαν μαζί τους σακούλες με βότανα. Φορούσαν «μέλαιναν και μαλλιαράν σεγκούναν». Έδεναν με πράσινη ταινία «την εις δασείς πλοκάμους κυμαίνουσαν χαίτην των». Πάντοτε από το μπράτσο τους κρεμόταν «οζώδης ράβδος», ματσούκι. Γι ‘αυτό και τους έλεγαν ματσουκάδες ή ματσουκάρηδες. Όπου πήγαιναν τους γινόταν υποδοχή, με φωνές και υπόκρουση από κουδουνίσματα, ζουρνάδες, ποδοβολητά αλόγων και ο κόσμος έτρεχε να τους καλωσορίσει.