Ο βομβαρδισμός των Ιωαννίνων το 1940 μέσα από τη μαρτυρία ενός 10χρονου παιδιού

Κατευθείαν με την έναρξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου το 1940, οι Ιταλικές δυνάμεις προχώρησαν σε βομβαρδισμό της πόλης των Ιωαννίνων και συγκεκριμένα στις 3 Νοεμβρίου του 1940.

Στη διδακτορική διατριβή της Δρ. Μαρίας Παπαευσταθίου – Τσάγκα με θέμα «Ελληνοϊταλικός πόλεμος – κατοχή – εθνική αντίσταση (1940-1944): ιστορικές προφορικές μαρτυρίες» φιλοξενείται η προσωπική μαρτυρία του Θεόδωρου Γεωργιάδη, κατοίκου Ιωαννίνων, ο οποίος έζησε τα δραματικά γεγονότα του βομβαρδισμού σε ηλικία μόλις 10 ετών.

Με την έναρξη του πολέμου, κάθε φορά που ηχούσαν οι σειρήνες στα Ιωάννινα, ο κόσμος έτρεχε πανικόβλητος να κρυφτεί στα καταφύγια, που είχαν οριστεί από την «Υπηρεσία Αεροάμυνας». Έτσι, και την Παρασκευή 3 Νοεμβρίου 1940, αρκετός κόσμος από τα Γιάννενα συγκεντρώθηκε στο σπίτι του Δημήτριου Δούμα, το οποίο λειτουργούσε ως καταφύγιο. Ο Δημήτριος Δούμας υπήρξε μια εξέχουσα μορφή του εμπορικού κόσμου των Ιωαννίνων του Μεσοπολέμου, το σπίτι του οποίου αρχικά επιτάχθηκε ως καταφύγιο και στη συνέχεια ως κατοικία και Στρατηγείο των Γερμανών στην Κατοχή.

Η μαρτυρία ενός δεκάχρονου παιδιού

«[…] Την Παρασκευή πήγαμε στο καταφύγιο του Δούμα -εμπόρου των Ιωαννίνων- ο οποίος είχε ένα μεγάλο και γερό σπίτι με χαλύβδινες πόρτες και είσοδο που άνοιγε με μοχλό, δεν θυμάμαι να ήταν πολλή ώρα, όταν ανοίξαμε την πόρτα να πάρουμε αέρα και είδαμε να πέφτει ένα αεροπλάνο φλεγόμενο. Άρχισαν ζητωκραυγές νομίζοντας ότι είναι ιταλικό. Δυστυχώς ήταν ελληνικό. Σκοτώθηκε τότε ένας σμηναγός Ιωάννης Σακελλαρίου ήταν ίσως ο πρώτος αεροπόρος του 1940, που σκοτώθηκε ηρωικά και ο οποίος είχε πετάξει για να αναχαιτίσει τα βομβαρδιστικά.

Εκείνη την ημέρα μόλις άρχισε ο βομβαρδισμός, κλείσαμε την πόρτα του καταφυγίου και ήταν η πρώτη εμπειρία. Ήταν τόσο εκκωφαντικός ο θόρυβος από τις βόμβες που σε κάποια στιγμή νόμισα ότι γκρεμίστηκε η οικοδομή πάνω από το καταφύγιο. Όταν σταμάτησε, μάθαμε ότι έπεσε ένα ιταλικό βομβαρδιστικό, του οποίου τη φτερούγα είδαμε αργότερα. Βγήκαμε έξω. Εγώ εξεπλάγην που είδα ότι έμεινε ανέπαφο το κτήριο. Είχαν πέσει, βέβαια, μία βόμβα στο Ζαρίκα, μία μικρή έσκασε, μία άλλη ήταν δίπλα στον τοίχο χωρίς να σκάσει σε μια οικία, δεν θυμάμαι αν είχε χτυπήσει κανένας.

Ήταν ο πρώτος βομβαρδισμός. Κάθε φορά που γινόταν συναγερμός πηγαίναμε στο καταφύγιο. Το σπίτι του Δούμα ήτανε κοντά, πάνω από το Άλσος, στη Βηλαρά, καμιά εκατοστή μέτρα από το σπίτι μας […].

Ο βομβαρδισμός των Ιωαννίνων στις 3 Νοεμβρίου του 1940 είχε ελάχιστα θύματα και ελάχιστες ζημιές σε σπίτια. Ο Δήμος Ιωαννιτών τιμώντας τη μνήμη του Έλληνα σμηναγού Ιωάννη Σακελλαρίου έδωσε το όνομά του σε κεντρική οδό της πόλης, κοντά στην πλατεία Πάργης.

*Ο Θεόδωρος Γεωργιάδης υπήρξε γιατρός, πρώην Δήμαρχος Ιωαννιτών και πρώην Βουλευτής.

Εξωτερική φωτογραφία: Το  βομβαρδισμένο στρατιωτικό νοσοκομείο στο Ιτς Καλέ, το οποίο κατεδαφίστηκε κατά τη μεταπολεμική περίοδο

Με πληροφορίες: Ελληνοϊταλικός πόλεμος – κατοχή – εθνική αντίσταση (1940-1944): ιστορικές προφορικές μαρτυρίες